Veel slachtoffers van narcistische mishandeling lijden aan complex trauma. Dit is een rechtstreeks gevolg van structurele traumatisering tijdens de kindertijd en de daarbij ontstane hechtingsproblematiek.
Het belang van erkenning van het kind: Complex trauma en dissociatie
Complex trauma en dissociatie vormen een intrigerend terrein, vooral bij slachtoffers van narcistische mishandeling. Complex trauma, ook bekend als complexe posttraumatische stressstoornis (complexe PTSS), rijst op als een duistere schaduw van langdurige blootstelling aan fysieke of psychische mishandeling, waarbij ontsnapping geen optie lijkt te zijn. Hoewel nog niet erkend in de DSM-5, staat het wel vermeld in de ICD-11 van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Diepgewortelde gevolgen manifesteren zich wanneer ouders niet kunnen voldoen aan de emotionele behoeften van hun kinderen en hun grenzen overschrijden. Dit leidt tot structurele gevoelens van angst, woede, leegte en schaamte, zonder de nodige troost en emotionele voeding. In een onveilige omgeving zonder geborgenheid ontbeert het mishandelde kind de mogelijkheid om naar ouders of andere zorgfiguren te gaan voor steun, liefde, en bevestiging. Hierin schuilt het zaad voor complex trauma.
Symptomen van complex trauma weerspiegelen vaak die van vroegkinderlijke narcistische mishandeling: schaamte, herbelevingen, angstproblematiek, wantrouwen, eenzaamheid, depressie, gevoelens van hulpeloosheid en een chronisch gevoel van leegte, woede en/of verdriet. Dit alles kan gepaard gaan met moeizame emotieregulatie en dissociatie.
Dissociatie, een mentale toestand waarin gedachten, emoties of herinneringen buiten het bewustzijn vallen, biedt een tijdelijke ontkoppeling van ondraaglijke situaties. In het geval van langdurige emotionele mishandeling kan dit leiden tot de vorming van afzonderlijke persoonlijkheidsdelen, zoals een kind-deel en een volwassen deel.
De erkenning van het kind binnen deze context is cruciaal. Wanneer ouders tekortschieten in het bieden van emotionele en psychische steun, ontstaat een leemte die diepe littekens achterlaat. Therapeutische interventies moeten gericht zijn op het herstellen van deze verbindingen, het adresseren van de onderliggende oorzaken en het bieden van een veilige omgeving waarin het kind in de volwassene kan helen. In essentie is de erkenning van het kind niet alleen een therapeutisch doel, maar ook een sleutel tot het ontrafelen van de complexe webben van trauma en dissociatie.
