Acht op de tien Nederlanders hebben minstens één traumatische ervaring. Als je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, kunnen er mentale klachten ontstaan. Complexe trauma's worden vaak pas veel later opgemerkt.
1. Wat is een trauma?
Het woord "trauma" komt uit het Grieks en betekent letterlijk "verwonding". Een trauma is een psychische of emotionele verwonding veroorzaakt door iets wat je hebt meegemaakt. Het kan ontstaan na een enkele heftige gebeurtenis of door een opeenstapeling van stressvolle gebeurtenissen.
Een trauma kan ontstaan door dingen die waren maar niet hadden moeten zijn, zoals een ongeval, bedreiging, geweld, misbruik, of door het ontbreken van dingen die er wel hadden moeten zijn, zoals voldoende aandacht, steun en veiligheid. Zowel enkelvoudige als complexe trauma's kunnen zich voordoen.
Een trauma kan je vergelijken met een herinnering die niet goed is opgeslagen in de hersenen. Normale gebeurtenissen worden 's nachts verwerkt en opgeslagen als herinneringen, maar bij trauma blijft het brein in een alerte modus, wat kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten.
2. Hoe ontstaat een trauma?
Enkelvoudige trauma's ontstaan vaak door één ingrijpende gebeurtenis, terwijl complexe trauma's ontstaan door herhaalde ervaringen. Voorbeelden van enkelvoudige trauma's zijn bijvoorbeeld een schietpartij, terwijl complexe trauma's kunnen ontstaan door langdurige situaties zoals verslaving van ouders, opsluiting, constante vergelijking met anderen, of pesten.
3. Wanneer heb ik een trauma?
Trauma's kunnen soms duidelijk herkenbaar zijn, vooral als ze directe reacties veroorzaken na schokkende gebeurtenissen. Maar het kan ook moeilijker zijn om de oorzaak te identificeren. Emotionele, lichamelijke en mentale klachten variëren per persoon en kunnen angst, boosheid, schuldgevoelens, spanning, somberheid, concentratieproblemen en slaapproblemen omvatten.
4. Wat kun je doen aan een trauma?
Het herstel van trauma verschilt per persoon. Het begrijpen van wat er aan de hand is en steun krijgen van anderen is de eerste stap. Vervolgens is het essentieel om emoties en spanning los te laten, bijvoorbeeld door erover te praten, in beweging te blijven en verschillende coping-mechanismen te gebruiken.
Therapie, zoals exposure-therapie, EMDR, haptotherapie of psychomotorische therapie, kan afhankelijk van de klachten effectief zijn. EMDR, in het bijzonder, is een effectieve therapie waarbij herbeleving van de gebeurtenis wordt gecombineerd met afleiding, waardoor de herinnering op een minder emotionele manier wordt opgeslagen.
