Twee oorzaken van schuldgevoelens

Er zijn verschillende aanleidingen die voor schuldgevoelens kunnen zorgen. Echter zul je zien dat alle mogelijke soorten schuldgevoelens slechts twee oorzaken kunnen hebben. Door te weten welke oorzaak ten grondslag ligt aan jouw schuldgevoel ben je in staat hier concreet iets mee te doen, dit op te ruimen en daardoor meer vrijheid te gaan ervaren.In theorie zijn er twee oorzaken van schuldgevoelens.

Het is belangrijk om te beseffen dat de situaties waarin je de schuldgevoelens ervaart voornamelijk de “triggers” zijn om het schuldgevoel te activeren. Eigenlijk hebben de situaties op zichzelf niet zo heel veel te maken met de oorzaak van de schuldgevoelens, maar zijn ze een handig hulpmiddel om bewust te worden van schuldgevoelens die jij ervaart. Begrijp goed dat je pas invloed hebt op iets wanneer je er bewust van bent. Voordat je er bewust van bent beïnvloedt het schuldgevoel jou zonder dat je het doorhebt (op onbewust niveau).

Wanneer je nog niet weet wanneer en op welk gebied je de schuldgevoelens ervaart doe je er goed aan dat eens na te gaan. Je zult zien dat er een bepaald patroon in zit en dat het niet “zomaar” omhoog komt.

Wil je van je schuldgevoelens af?

Vraag jezelf dan nu: “Wanneer ervaar ik mijn schuldgevoelens?” En wat gebeurt er vlak voor dat ik deze schuldgevoelens ervaar? Gebeurt er iets in mijn omgeving of denk ik aan iets?

Schrijf het antwoord eens voor jezelf op…

Het antwoord op de vraag geeft je meer inzicht, waardoor je toe bent aan de volgende stap: het begrijpen van de aanleiding.

Wat is de aanleiding die er voor gezorgd heeft dat jij nu schuldgevoelens ervaart? De aanleidingen hebben altijd te maken met één of meerdere gebeurtenissen in het verleden en in veel gevallen het verre verleden.

Voor jou, voor een ander…

De eerste drie aanleidingen hebben er wellicht voor gezorgd dat jij door de jaren heen dingen bent gaan doen voor een ander, want anders…kreeg je de schuld van wat er niet goed ging, de schuld van de negatieve emoties van de ander of werd jij neergezet als….(Zie eerste punt). Dit gevoel van schuld of de angst voor het gevoel van schuld was zo pijnlijk dat jij dingen bent gaan doen om dat gevoel te voorkomen. Dit is uiteindelijk een patroon in je leven geworden.

Het is goed om in te zien dat je daardoor jezelf bent kwijtgeraakt en minder bewust bent geworden van je eigen behoeften. Immers was het gevoel van “schuld” zo pijnlijk dat jij liever het geen deed wat van je werd gevraagd, om het (verwachte) schuldgevoel weg te houden, dan te luisteren naar je eigen behoeftes. Het was dan ook belangrijker voor je om na afronding van de handeling bevestiging, bewondering of acceptatie te ontvangen van de persoon die jou in eerste instantie vroeg deze handeling(en) uit te voeren. Dit was namelijk het teken dat je de schuld had ontlopen! Kreeg je deze alsnog niet, dan lag dit aan jou en ging je nog beter je best doen om de ander te “plezieren”.

De eerste oorzaak van schuldgevoelens

De eerste drie aanleidingen kunnen we samenvatten onder een gezamenlijke oorzaak. En dat is: Je hebt verantwoordelijkheden genomen die je eigenlijk niet kunt nemen. Om dit beter te begrijpen laten we een voorbeeld nemen.

Je bent kind en komt moe thuis van school en hebt behoefte om even uit te rusten op de bank. Je trekt je schoenen en jas uit en gaat op de bank liggen. Je vader komt 5 minuten later thuis, ziet je liggen op de bank en zegt: “Wat lig je daar nu te luieren? Het gras is al twee weken niet gemaaid en het is jouw taak! Ga eens even het grasmaaien!” Deze opmerkingen geven jou, als kind, het gevoel dat je lui bent en daarnaast krijg je het idee dat je niet mag luisteren naar je eigen behoefte om uit te rusten, maar dat je gelijk door moet en het gras moet maaien. Aangezien je als kind een grote waarde hecht aan de mening van je vader (lees: ouders, opvoeders, leraren, mensen met aanzien) en het onprettig vindt wanneer hij je geïrriteerd/boos aanspreekt kun jij je schuldig gaan voelen dat hij zich nu zo voelt. Immers kloppen de andere dingen die hij zegt wel en dus zal de emotionele lading daar ook wel bij horen. Zie in dat je deze verantwoording eigenlijk niet kunt nemen. En dat een ieder verantwoordelijk is voor zijn eigen emoties.

De tweede oorzaak van schuldgevoelens

Deze aanleiding heeft niet zo veel te maken met een ander, maar meer met jezelf. Het heeft te maken met je eigen beoordeling over de handelingen die je zelf hebt gedaan. Om dit duidelijk te maken kunnen we grappig genoeg gebruik maken van het zelfde voorbeeld, maar dan vanuit een ander perspectief.

Je bent thuis van school gekomen…ligt op de bank…je vader komt thuis en noemt je lui omdat je al twee weken het gras niet hebt gemaakt. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen over de emoties van je vader, voel jij je schuldig omdat jij al twee weken het gras niet gemaaid hebt en wel deze verantwoordelijkheid op je had genomen. Vanuit deze perceptie ontstaat de schuld omdat jij een akkoord bent aangegaan en deze nu deels verbroken hebt. In dit geval heeft de schuld je dan ook bewust gemaakt van de niet-activiteit die je hebt gedaan.

De tweede oorzaak van een schuldgevoel is dan ook: Één of meerdere acties die je genomen of niet genomen hebt waar je nu niet meer achter staat. Deze acties kunnen van alles inhouden, zoals: een fysieke actie, uitspraken, beslissingen, etc.

Wat is de oorzaak van het schuldgevoel dat jij draagt?

Vraag jezelf nu eens af wat de oorzaak is van de schuldgevoelens die jij draagt? Heeft het te maken met het overnemen van verantwoordelijkheden die je eigenlijk niet op je kunt nemen of heeft het te maken met acties waar je nu niet meer achter kunt staan?