Ontdek jouw hechtingsstijl

Een hechtingsstijl is de wijze waarop jij je hecht aan anderen. Dit is iets wat je tijdens je jeugd hebt ontwikkeld; het gezegde “jong geleerd, oud gedaan” is dus ook hier van toepassing. In je jeugd bindt je je als eerste met je ouders/verzorgers, waarbij de eerste jaren na je geboorte het meest cruciaal zijn. Hoe de band is tussen jou en je ouders/verzorgers kan verklaren of je bijvoorbeeld bindingsangst of verlatingsangst hebt. Mensen hechten zich dus aan hun partner zoals ze dat in hun jeugd aan hun ouders hebben gedaan.

Tijdens een partnerrelatie krijg je veel te leren. Niet alleen over hoe je partner in elkaar zit, maar ook hoe jij zelf in elkaar zit. Je leert hoe je in je relatie gehecht bent aan je partner. Durf je bijvoorbeeld niet snel je gevoelens te tonen tegenover je partner? Of word je zenuwachtig als je partner buiten de deur is met anderen? Of heb je al het vertrouwen in je partner en durf je met hem/haar je emoties te delen? Deze vragen sluiten allemaal aan bij een hechtingsstijl. In dit artikel leggen we je meer uit over hechtingsstijlen en hoe jij jouw hechtingsstijl kunt ontdekken.

De hechtingstheorie van Bowlby

In de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw vormde Engelse psycholoog John Bowlby zijn wereldberoemde ‘hechtingstheorie’: we hebben een aangeboren neiging om te verbinden. Bowlby was de eerste die opmerkte hoe belangrijk de relatie van een kind met zijn of haar ouders of verzorgers is, en hoeveel invloed deze heeft op de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling én de manier van hechten in relaties als het kind eenmaal volwassen is. In zijn theorie komt hij uit op drie hechtingsstijlen:

De veilige hechtingsstijl

Je hebt als kind geleerd om anderen te vertrouwen. Je bent hierdoor op je gemak in intieme relaties, je brengt graag tijd door met je partner, maar je laat je geluk en blijdschap niet van hem of haar afhangen. Je voelt geen jaloezie of onzekere gevoelens. Je voelt je veilig en zeker in een relatie en houdt rekening met de wensen en behoeftes van de ander, maar je durft ook jouw eigen wensen en behoeftes aan te geven. Je kunt makkelijk bouwen op de ander.

De angstige hechtingsstijl

Je kon als kind nauwelijks tot niet op je ouders/verzorgers rekenen. Je kon weinig op ze rekenen. Je voelt je onzeker in relaties en je bent vaak overgevoelig voor het gedrag en sociale signalen van mensen in je directe omgeving. Je kunt anderen moeilijker vertrouwen, wat erdoor leidt dat je jezelf ook moeilijk vertrouwt. Je zoekt naar bevestiging, je bent het liefst zo dicht mogelijk bij je partner en het maakt je onzeker als je partner activiteiten onderneemt waar jij niet bij betrokken bent.

De vermijdende of afwijzende hechtingsstijl

Je had als kind afstandelijke ouders/verzorgers. Je bent door hen in de steek gelaten of jij zorgde meer voor je ouders/verzorgers dan andersom. Je hebt op deze manier geleerd om je gevoelens maar beter niet te tonen, omdat daar toch afwijzend op wordt gereageerd. Je hebt vroeg geleerd om op eigen benen te staan. Je hebt geen verwachtingen tegenover liefde en aandacht; je vindt dat je daar toch geen behoefte aan hebt. Je houdt je afstand van anderen, waardoor je een gesloten boek wordt. Je gaat relaties uit de weg om teleurstelling te voorkomen. Of je probeert wel relaties op te bouwen, maar ze blijven niet. Je vertelt jezelf telkens opnieuw dat je geen relatie kan onderhouden.

Sue Johnson: “Hechtingstheorie is ook voor volwassenen”

Is het een verrassing dat de hechtingstheorie niet alleen geldt voor kinderen, maar ook voor volwassenen? Sue Johnson zegt van niet. Na veel eigen onderzoek stelt zij, naast veel anderen, dat de hechtingsstijlen ook op latere leeftijd van toepassing zijn. Volgens Johnson is hechting hét fundament waarop andere elementen, zoals liefde, seksualiteit en zorg, gebaseerd zijn. “We vallen terug op gedrag wat we vroeger als kind hebben ‘geleerd’. Bij de angstige of afwijzende hechtingsstijl weten we niet wat we moeten doen of voelen bij heftige emoties en hoe we moeten reageren op een effectieve manier, omdat we het voorbeeld niet altijd hebben gehad”, vertelt Johnson. Hoe we daarentegen wél reageren, onderscheidt Johnson dit in drie soorten reacties; ook wel de Demon Dialogues genoemd:

1. Find the Bad Guy; we willen aanvallen, beschuldigen en veroordelen;

2. The Protest Polka; we willen protesteren, uitreiken en achteruit stappen;

3. Freeze and Flee; we willen vluchten (de dansvloer verlaten) en stil blijven.

Wat is mijn hechtingsstijl?

Je kunt al bij jezelf nagaan of je jezelf herkent in de hechtingsstijlen van Bowlby. Sta tijdens het lezen bij elke stijl even stil; herken ik dit? Je kunt ook een test bij jezelf doen. Psychologie Magazine heeft, op basis van Sue Johnson’s ‘Houd me vast’ cursus, een vragenlijst van 42 stellingen/uitspraken opgesteld. Je kunt per stelling aangeven of je het eens of oneens bent. Aan het einde krijg je een cirkeldiagram te zien met de resultaten van de test. In deze diagram, met daaronder de scores, kun je precies zien in hoeverre je je kunt vinden in welke hechtingsstijl.

Ik wil graag werken naar een veilige hechtingsstijl

Er is goed nieuws: als je een angstige of vermijdende hechtingsstijl hebt (of een combinatie van beiden), dan kun je hieraan werken. De hechtingsstijl die je nu hebt, hoeft niet de hechtingsstijl voor de rest van je leven te zijn. Er valt aan te werken! In het boek ‘Houd me vast – Zeven gesprekken voor een hechte(re) en veilige relatie’ van Sue Johnson laat zij zien hoe je in 7 stappen je patronen kunt herkennen en veranderen. Je kunt haar boek kopen in de webshop van Stichting EFT Nederland.

artikel is eerder gepubliceerd op www.eft.nl