De gevolgen van hechtingsproblemen voor de relatie
Hechtingsproblemen, die tot uiting komen in verlatingsangst en bindingsangst, of angst voor intimiteit, kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de relatie. Wat is veilige hechting in relaties?
De grootste gevolgen van hechtingsproblemen zijn dan bijvoorbeeld afgunst en jaloezie, vreemdgaan, veel affaires (zo kan je namelijk intimiteit proberen te vermijden. Dit kan gelden voor zowel diegenen met bindingsangst als diegenen met verlatingsangst. Om intimiteit uit de weg te gaan, of om gezien angst en onzekerheid, bevestiging voor zichzelf te gaan zoeken).
Seksuele en lichamelijke (op intiem vlak) problemen (hechtingsproblemen hebben te maken met emotie, intimiteit en seksualiteit ook), emotionele verwijdering en communicatievalkuilen. Met communicatievalkuilen bedoel ik het geven van een negatieve uitleg aan sommige gebeurtenissen en het juist overal zien van afwijzingen en ontkenning (dit komt dan voort uit het negatieve zelfbeeld of negatieve beeld van anderen).
Het patroon van aandringen en terugtrekken, aantrekken en wegduwen: de partner vanuit wantrouwen voortdurend aan een kruisverhoor onderwerpen, het patroon van aantrekken en afstoten.
Belangrijk ook is te beseffen dat de hechting-stijlen ooit nodig waren om te kunnen overleven. Onveilige hechting werd steeds verklaard vanuit een deficitbenadering. Je zou ook kunnen vaststellen dat onveilig hechtings-gedrag een adequate aanpassing is van het kind aan de situatie. Het is een gedrag dat als kind geleerd en aangepast is aan de beleving van gevaar. Toegepast op partners in een relatie betekent dit dat als een partner jaloers en wantrouwig reageert, dit wel eens een adequate manier van reageren zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld binnen de context van het vreemd gaan van de partner. Onveilig hechtings-gedrag kan dan een gepaste strategie zijn voor deze kinderen en volwassenen.
Hechting kan je ook zien als een langdurig opbouwend proces. Het is mogelijk dat iedereen in staat is om verschillende strategieën te ontwikkelen in functie van de omstandigheden. Je kan een andere hechting-stijl hebben verschillende personen in jouw leven (veilig gehecht naar je moeder toe, en onveilig gehecht naar je vader).
Verschillende vaardigheden worden ontwikkeld via veranderingsprocessen gedurende je leven. We zitten dus niet per se vast in een 'oud' hechtings-patroon. Maar de betekenis en uitwerking van onze hechting-stijl wordt in de loop van de tijd door het meemaken van verschillende gebeurtenissen in ons leven, opnieuw opgebouwd.
Intieme relaties en de onomkeerbaarheid van vroege jeugd ervaringen
Onderzoek wijst op de mogelijkheid dat de persoon die een bepaalde gehechtheid stijl verworven heeft in relatie tot de ouders, dezelfde stijl zal hanteren tegenover de intieme partner. Met andere woorden: je neemt jouw hechting stijl mee naar je latere intieme relaties.
Gehechtheid categorie kind Relatiepatroon volwassene
Veilig – zoeken troost en steun Veilig – evenwicht autonoom en intiem
Vermijdend – zoeken géén troost Vermijdend – gereserveerd
Angstig – ambivalent – vastklampen Gepreoccupeerd – verlatingsangst
Gedesorganiseerd – chaotisch Gedesorganiseerd – aantrekken & afstoten
Een heerst een sterk vooroordeel dat er uit bestaat dat men gelooft dat de persoonlijkheid van iemand gevormd wordt door de vroege levenservaringen en dat de ontwikkeling van die persoon geblokkeerd wordt of achter blijft in de ontwikkeling als er ergens een belangrijke fase gemist wordt.
Maar hechtings-stijlen kunnen wel veranderen onder invloed van bijvoorbeeld een intieme relatie met een ander gehechtheid-patroon, of onder invloed van situaties waarin er een plotselinge betekenis is van andere omstandigheden. Dit is kan traumatisch van aard zijn voor de persoon. Ook kan je je hechtingstijl veiliger maken door het mentaliseren via therapie. Je kan onder invloed van een intieme partner je een veiligere stijl ontwikkelen, maar andersom kan ook.
Een veilige hechtingsstijl kan veranderen, waardoor hechtingsproblemen effectief aangepakt kunnen worden. Dit is een inzicht dat bruikbaar en behoorlijk hoopvol is de relatietherapie.
Nederlands onderzoek wijst uit dat onder de mensen die een relatie hebben er ongeveer 75% een veilige, gezonde hechtings-stijl op na houdt en 25% een onveilige hechtingstijl. Bij singles liggen die verhoudingen anders: 50/50. Personen met een veilige hechtings-stijl zijn beter beschermd tegen heftige mentale gezondheidsproblemen na ervaring met traumatische stress (verkrachting, kindermisbruik, militair geweld, politieke gevangenschap, martelingen, etc) terwijl onveilig gehechte personen veel kwetsbaarder zijn.
Recent onderzoek wijst ook uit dat hechtings-stijlen niet alleen maar aangeleerd zijn, maar ook een genetische basis hebben. Mensen hebben dus in aanleg al een voorkeur voor een bepaalde stijl. Deze genetische aanleg kan mensen in sommige gevallen heel kwetsbaar maken of juist bescherming bieden ten opzichte van negatieve ervaringen die zij meegemaakt hebben in hun leven.
Studies wijzen op een negatieve samenhang tussen de tevredenheid in hun relatie en de onveilige gehechtheidstijlen. De negatieve effecten van de onveilige stijl van de ene partner kunnen worden gecompenseerd door de veilige stijl van de andere partner.
In relaties kan de veilige gehechtheid opbloeien al gelang hoe lang de relatie duurt. Een veilige gehechtheidstijl in relaties, biedt een veilige haven voor de partners in stressvolle en crisissituaties, wat weer bijdraagt tot een grotere tevredenheid in de relatie.
Relatietherapie kan de nodige ondersteuning bieden.
Meer lezen: