De gevolgen van hechtingsproblemen in je relatie

De gevolgen van hechtingsproblemen in je relatie

Hechtingsproblemen, die tot uiting komen in verlatingsangst en bindingsangst, of angst voor intimiteit, kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de relatie.

De belangrijkste gevolgen van hechtingsproblemen zijn bijvoorbeeld onredelijke afgunst en jaloezie, vreemdgaan, affaires (zo kan je namelijk intimiteit proberen te vermijden. Dit kan gelden voor zowel diegenen met bindingsangst als diegenen met verlatingsangst. De eersten doen het bijvoorbeeld om intimiteit te uit de weg te gaan, en de anderen om gezien hun onzekerheid, bevestiging voor zichzelf te gaan zoeken).

Seksuele problemen (hechtingsproblemen hebben te maken met emotie, intimiteit en seksualiteit ook), emotionele verwijdering en communicatievalkuilen. Als communicatievalkuilen bedoel ik het geven van een negatieve uitleg aan bepaalde gebeurtenissen en het juist overal zien van afwijzingen (beide valkuilen komen voort uit het negatieve zelfbeeld of negatieve beeld van anderen dat de betrokkenen hebben). Het patroon van aandringen en terugtrekken, aantrekken en wegduwen: de partner vanuit wantrouwen voortdurend aan een kruisverhoor onderwerpen, het patroon van aantrekken en afstoten.

Belangrijk ook is te beseffen dat de hechtingstijlen ooit nodig waren om te kunnen overleven. Onveilige hechting werd steeds verklaard vanuit een deficitbenadering. Je zou ook kunnen vaststellen dat onveilig hechtingsgedrag een adequate aanpassing is van het kind aan de situatie. Het is een gedrag dat als kind geleerd en aangepast is aan de beleving van gevaar. Toegepast op partners in een relatie betekent dit dat als een partner gepreoccupeerd – jaloers en wantrouwig – reageert, dit wel eens een adequate manier van reageren zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld binnen de context van het vreemd gaan van de partner. Onveilig hechtingsgedrag kan dan een gepaste -goed uitkomende-  strategie zijn voor deze kinderen en volwassenen.

Hechting kan je ook zien als een langdurig opbouwend proces. Het is dus mogelijk dat iedereen in staat is om verschillende strategieën te ontwikkelen in functie van de omstandigheden. Je kan een andere hechtingstijl hebben al naargelang de betrokken persoon (je kan veilig gehecht zijn naar je moeder toe, en onveilig gehecht naar je vader, enz). Wij, mensen zijn uitermate flexibele wezens en kunnen zich goed aanpassen. Verschillende vaardigheden worden ontwikkeld via veranderingsprocessen. We worden dus niet per definitie gevangen gezet door een oorspronkelijke hechting of door het hechtingsgedrag van onze hechtingsfiguren. Ons verleden ligt wel vast, maar de betekenis ervan wordt in de loop van de tijd door het meemaken van verschillende gebeurtenissen in ons leven, opnieuw gevormd.

Over voorspelbaarheid van intieme relaties of de onomkeerbaarheid van vroege kind ervaringen

Onderzoek wijst op de mogelijkheid dat de persoon die een bepaalde gehechtheidstijl verworven heeft in relatie tot de ouders, dezelfde stijl zal hanteren tegenover de intieme partner. Men gaat er dus vanuit dat de hechtingsstijlen stabiel zijn, je neemt als het ware je in je jeugd aangeleerde hechtingsstijl mee naar je latere intieme relaties.

Gehechtheid categorie kind Relatiepatroon volwassene

Veilig – zoeken troost en steun Veilig – evenwicht autonoom en intiem

Vermijdend – zoeken géén troost Vermijdend – gereserveerd

Angstig – ambivalent – vastklampen Gepreoccupeerd – verlatingsangst

Gedesorganiseerd – chaotisch Gedesorganiseerd – aantrekken & afstoten

Een heerst een sterk vooroordeel dat er uit bestaat dat men gelooft dat de persoonlijkheid van iemand gevormd wordt door de vroege levenservaringen en dat de ontwikkeling van die persoon belemmerd wordt of achterwege blijft als er ergens een belangrijk stadium gemist wordt.

Maar hechtingsstijlen kunnen wel veranderen onder invloed van bijvoorbeeld een latere, langdurige intieme relatie met een ander gehechtheid-patroon (hij krijgt andere gedachten over zichzelf en over anderen aangereikt als voorbeeld), of onder invloed van situaties waarin er een plotselinge impact is van zekere omstandigheden. Dit is meestal traumatisch van aard voor de persoon. Ook kan je je hechtingstijl veiliger maken door het mentaliseren via therapie. Onder invloed van het voorbeeld van een (ex -) partner kan je dus een veiligere stijl ontwikkelen, maar andersom kan ook. Op die manier zouden zo’n 30% van de volwassenen van hechtingstijl kunnen veranderen.

Je kan onveilige hechtingsstijlen dus veranderen, waardoor hechtingsproblemen heel effectief aangepakt kunnen worden. Dit inzicht is bruikbaar en hoopvol in de relatietherapie.  Hier een artikel over een test.

Nederlands onderzoek wijst uit dat onder de mensen die een relatie hebben er ongeveer 75% een veilige, gezonde hechtingsstijl op na houdt en 25% een onveilige hechtingstijl. Bij singles liggen die verhoudingen anders: 50/50. Personen met een veilige hechtingsstijl zijn beter beschermd tegen heftige mentale gezondheidsproblemen na blootstelling aan traumatische stress (verkrachting, kindermisbruik, militair geweld, politieke gevangenschap, martelingen, en zo voort) terwijl onveilig gehechte personen kwetsbaarder zijn.

Recent onderzoek over hechtingsstijlen

Recent onderzoek wijst ook uit dat hechtingsstijlen niet alleen maar aangeleerd zijn, maar ook een genetische basis hebben. Mensen hebben dus in aanleg al een voorkeur voor een bepaalde stijl. De genetische aanleg kan mensen soms zeer kwetsbaar maken of juist beschermen tegen negatieve ervaringen die zij meemaken in hun leven.
Studies wijzen op een negatieve samenhang tussen de relatietevredenheid en de onveilige gehechtheidstijlen. De negatieve effecten van de onveilige stijl van de ene partner kunnen worden goedgemaakt door de veilige stijl van de andere partner.
In relaties kan de veilige gehechtheid groeien al gelang de relatieduur. Een veilige gehechtheidstijl in relaties, biedt een veilige haven voor de partners in stressvolle en crisissituaties, wat weer bijdraagt tot een grotere relatietevredenheid. Zoals voorspeld door de gehechtheidtheorie is dat niet zo in relaties met een onveilige gehechtheidstijl.
Gehechtheidstijlen kunnen veranderen onder druk van contextuele, omgeving en situationele stressoren. Ze kunnen dus ook veiliger worden door gehechtheidkwetsuren -uit hun jeugd of uit de (vorige) relatie zelf – te herstellen en door het wijzigen van relationele patronen en interacties.

Relatietherapie kan daarbij de nodige ondersteuning bieden.

• Luc Duprez, Hulp aan koppels, relatietherapie: theorie en praktijk, juni 2007.
• Susan M. Johnson, The Practice of Emotionally Focused Couple Therapy, Creating Connection, Brunner-Routledge, 2004, 361 p.
• R. Chris Fraley, A Brief Overview of Adult Attachment Theory and Research, University of Illinois, http://www.psych.uiuc.edu/~rcfraley/attachment.htm
• M.J. Bakermans-Kranenburg, M. van Ijzendoorn & H.A. Zwart-Woudstra, Intergenerationele overdracht van gehechtheidsrelaties; het gehechtheidsbiografisch interview.

Wil je mee praten in de community? Neem dan hier eens een kijkje. Ik zie je reactie graag!